Waarom afbouwen?

Het blijven slikken van antipsychotica en antidepressiva terwijl de psychose of diepe depressie is geweken, vind ik ronduit onverstandig. Op deze pagina leg ik uit waarom. Het kan wel verstandig zijn om gedurende langere tijd een stemmingsstabilisator zoals lithium te blijven gebruiken, tenminste als de stabilisator effectief voor je is en niet je gevoelsleven te veel afvlakt. 

Hoe verantwoord af te bouwen

Het is uitermate belangrijk om geleidelijk je psychiatrische medicatie af te bouwen. Zoals een drugsgebruiker in een coldturkey afkick flink ziek kan worden, kan het te abrupt stoppen met psychiatrische medicatie ook tot allerlei nare verschijnselen leiden. Soms lijken die verschijnselen erg veel op de eerdere psychische problemen waarvoor je juist de medicatie bent gaan gebruiken. Wat dan op de loer ligt is denken ‘zie je wel, ik moet die medicatie echt gebruiken omdat mijn eerdere problemen terugkeren’. Dit wordt soms ook door de psychiater gezegd. Echter, grote kans dat het niet je eerdere problemen zijn die terugkeren, maar afkickverschijnselen van de medicatie (de onttrekkingsverschijnselen).

De manier van afbouwen is wel heel belangrijk. Juist het laatste stukje afbouw dient heel geleidelijk te gaan. Stel dat je op 4 mg zit. Dan kun je mogelijk in redelijk tempo afbouwen naar 2 mg. Daarna moet je juist heel geleidelijk gaan afbouwen, vergelijkbaar met de landing van een vliegtuig. Juist de laatste meters daalt het vliegtuig heel geleidelijk om een klap op de grond te voorkomen. Zo is het ook in het brein: om je hersencellen niet te laten ‘schrikken’ door het ontbreken van de stof, verminder je juist in de laatste fase heel geleidelijk.

Taperingstrip

Heel geleidelijk in de laatste fase afbouwen is lastig omdat de farmaceutische industrie dit niet ondersteunt. Pillen worden niet geleverd in heel lage dosering. Dan kun je zelf je pillen gaan halveren of in kwartjes proberen te snijden, maar dit is erg onnauwkeurig en nog steeds te grof.

Om dit op te lossen kan je medicatie geleverd worden in de vorm van een zogenaamde taperingstrip. Dit is een plastic strip met 28 vakjes, met in ieder vakje een iets lagere dosering. Deze strip wordt speciaal voor jou op maat gemaakt. Helaas worden taperingstrips tot nu toe slechts door één apotheek in Nederland gemaakt (Regenboog apotheek te Bavel) en worden ze niet door alle zorgverzekeraars vergoed. Je huisarts of psychiater dient een recept uit te schrijven en de strip voor je te bestellen. De apotheek stuurt de strip dan naar jouw huis. Dit kan door op deze webpagina het juiste bestelformulier in te vullen: Bestellen van een taperingstrip. Het bestelformulier is niet heel eenvoudig en vereist even zorgvuldig lezen.

Hoe te gebruiken

Ieder dag neem je de medicatie uit het daaropvolgende vakje in je strip. Als je merkt dat je last begint te krijgen van ontrekkingsverschijnselen dan is het verstandig om even te wachten met verder afbouwen. Dan kan je huisarts of psychiater een zogenaamde stabiliseringstrip voor je bestellen met precies die dosis waarop je nog net geen verschijnselen kreeg.

Begeleiding

Het beste is om de medicatie onder begeleiding van je huisarts of psychiater af te bouwen. Helaas wil niet iedere arts hieraan meewerken. Veel artsen, zelfs psychiaters, zijn niet op de hoogte van het bestaan van taperingstrips. Laat ze dan deze of een van de hieronder genoemde websites zien. Laat je dan niet ringeloren door de autoriteit van je arts maar sta op je strepen! Jij bepaalt! Als je arts niet wil meewerken zoek dan een andere arts die dit wel wil of meldt je aan bij een afbouwpoli.

Afbouwpoli

Inmiddels (2023) zijn er in Nederland twee afbouwpoli waar specialistische hulp wordt geboden bij het afbouwen. 

De afbouwpoli van GGZ InGeest voor het afbouwen van antidepressiva
Deze poli is toegankelijk voor cliënten van 18 jaar en ouder uit heel Nederland die ooit een depressie, angststoornis of dwangstoornis hebben gehad en vragen hebben over het afbouwen, advies willen of begeleiding zoeken bij het afbouwen van antidepressiva. De Afbouwpoli werkt voor een groot deel online, dus cliënten kunnen vanuit hun eigen huis begeleiding krijgen

De afbouwpoli van GGZ NoordHollandNoord voor afbouw van psychofarmaca
Hier kun je (hopelijk) ook terecht voor afbouw van andere medicatie dan alleen antidepressiva. Aan deze poli is psychiater Remke van Staveren verbonden, de auteur van het boek ‘Minder Slikken’, zie hieronder.

Meer info:

 

Demo van een taperingstrip door prof. dr. Jim van Os

Jim van Os geeft in een uitzending van DWDD uitleg over taperingstrips en laat ook een strip zien.
Jim van Os demonstreert traperingstrip bij DWDD
(direct naar Jim van Os? Begin vanaf 8:30 min).

Afbouwen van medicatie, artikel op psychosenet.nl

In dit artikel op psychosenet vertelt Jim van Os over de manier waarop je kunt afbouwen, o.a. met behulp van taperingstrips.
artikel over afbouwen op psychosenet
en in dit artikel geeft Jim van Os 33 afbouwtips

Meer over het bestellen van de strips

Site van de Universiteit Utrecht over taperingstrips. Met verwijzingen naar bestelformulieren voor de meest gebruikte psychofarmaca.
Site Universiteit Utrecht over taperingstrips

Info van de vereniging afbouwmedicatie

O.a. over de stappen die gezet zijn om de politiek ertoe te bewegen de zorgverzekeraars te dwingen om strips te vergoeden.
Site vereniging afbouwmedicatie

Downloadpagina gids ‘Psychofarmaca afbouwen’

De gids ‘Psychofarmaca afbouwen‘ is de Nederlandse vertaling van de Harm Reduction Guide, Coming off psychiatric Drugs – een Amerikaanse gids waarin gebruikers van psychofarmaca alle informatie die ze konden vinden over het afbouwen van medicijnen, hebben verzameld om zo mensen die dat willen zo goed mogelijk te ondersteunen bij het afbouwproces.
Harm reduction method afbouwgids

Afbouwgids antipsychotica Hamlett

Informatiepagina van de Universiteit Utrecht over o.a. de studie Hamlett waarin wordt onderzocht of het niet beter is om sneller af te bouwen dan momenteel gangbaar. Bevat een download link naar de door hen ontwikkelde afbouwgids antipsychotica, die deelnemers aan de studie kan helpen bij het veilig afbouwen.
Hamlett afbouwgids

Boek ‘Minder Slikken’ van psychiater Remke van Staveren

Afbouwen is niet zo eenvoudig. Hoe geleidelijk moet het? Wat zijn de risico’s? Hoe voorkom je ontwenningsverschijnselen en terugval? Psychiater Remke van Staveren vertelt in Minder slikken dat het van groot belang is zo min mogelijk en zo kort mogelijk te gebruiken, maar houdt geen pleidooi om te stoppen. Dit boek is gebaseerd op wat wetenschappelijk bekend is over afbouwen, en op een schat aan ervaringskennis.

Meer over dit boek op psychosenet.nl

 

 

Webinar ‘Afbouwen psychiatrische medicaties’

UMC Utrecht en het User Research Center maakten, met medewerking van de muziekmakers Psychisch Gestoord, een geheel up-to-date en multideskundig WEBINAR over het afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is voor cliënten maar ook voor professionals, en gaat in op wat je kunt doen.