Een goede vriend van mij die werkt als klinisch psycholoog in verschillende pijnklinieken attendeerde mij op het werk van de Amerikaanse internist Howard Schubiner. Schubiner is een van de exponenten van een radicaal nieuwe benadering van chronische pijn. De visie van deze pijnspecialisten behelst: in 90% van de patiënten met chronische pijn wordt de pijn niet veroorzaakt door weefselschade, ontstekingen of andere fysieke oorzaken, maar wordt de pijn in het brein gegenereerd ter afleiding van dieperliggende emotionele pijn. De reactie van het brein om met pijn te reageren is aangeleerd waardoor neurale paden in het brein om zo te reageren diep ingesleten zijn geraakt. Door de juiste visie gecombineerd met de juiste aanpak kan de reactie van het brein om met pijn te reageren ook weer worden afgeleerd en kunnen mensen pijnvrij worden, ook nadat ze jarenlang zonder succes de ene na de andere specialist zijn afgelopen.

Wat het werk van Schubiner voor mij zo interessant maakt is dat hij ziet dat wat opgaat voor chronische fysieke pijn ook opgaat voor angst en depressie. Angst en depressie zijn in zijn visie ook aangeleerde reacties op dieperliggende emotionele pijn. Schubiner heeft deze visie uitgewerkt in zijn boek Unlearn your anxiety and depression, als vervolg op zijn eerdere boek Unlearn your pain. In zijn visie is de aanpak van angst en depressie exact hetzelfde als de aanpak van chronische pijn. De hoofdstukken waarin hij zijn methode beschrijft zijn in beide boeken dan ook exact hetzelfde, alleen de eerste 5 hoofdstukken zijn anders.

Hieronder een samenvatting van de eerste 5 hoofdstukken in Unlearn your anxiety and depression. Vertaald door Google met wat kleine aanpassingen mijnerzijds.

————————  Unlearn your anxiety and depression – Howard Schubiner ——————————–

Kinderen die de ongelukkige situatie hebben meegemaakt van ouders die zijn gaan scheiden, honger, overlijden in het gezin, ziekte of handicap, sterke rivaliteit tussen broers en zussen, emotioneel, fysiek of seksueel misbruik of andere negatieve gebeurtenissen, zijn geconditioneerd (geprimed) om negatieve ervaringen in hun leven te verwachten. Hun hersenen leren met angst te reageren en de neurale paden die het “gevaarsignaal” afgeven, raken diep ingesleten als gevolg van deze gebeurtenissen. De hersenen van het kind worden bedraadt om te reageren met de automatische vecht- of vluchtreactie. Ze creëren aangeleerde neurale paden. De hersenen worden op deze wijze gesensibiliseerd om met angst te reageren op nieuwe situaties, vooral situaties die vergelijkbaar zijn met de stressvolle situaties die het individu eerder heeft meegemaakt.

Twee andere aangeboren reacties op gevaar naast vechten en vluchten zijn onderwerpen en bevriezen. Deze reacties worden vaak getriggerd door overweldigende levensgebeurtenissen. De onderwerpings- of bevriezingsreactie worden in mensen manifest door de klinische symptomen van vermoeidheid en depressie. Wanneer we overweldigd worden door angst, zijn depressie en vermoeidheid veelvoorkomende reacties.

Overactivering van de vecht- of vluchtreactie veroorzaakt de symptomen van angst, terwijl overactivering van de bevriezings- of onderwerpingsreactie depressie veroorzaakt. Deze twee reacties worden vaak achter elkaar geactiveerd, zodat individuen het ene moment angstig of prikkelbaar kunnen zijn en het volgende moment depressief.

Uit onderzoek blijkt dat emotionele herinneringen tijdloos zijn, en daarom kunnen gebeurtenissen van vele jaren geleden (als ze niet emotioneel zijn verwerkt) reacties blijven veroorzaken als gevolg van aangeleerde neurale paden. Dit geldt met name in tijden van stress wanneer deze onbewuste emotionele reacties krachtige reacties kunnen veroorzaken, zoals angst, depressie of pijn.

Er is onderzoek dat suggereert dat eerdere traumatische gebeurtenissen waarschijnlijk worden opgeslagen in een deel van de hersenen dat gemakkelijk toegankelijk is (rechter hersenhelft).

Triggerde gebeurtenissen, die zich later in het leven voordoen, activeren de specifieke angst- en gevaarpaden in de hersenen die werden gecreëerd door eerdere pijnlijke gebeurtenissen, waardoor krachtige reacties in het lichaam worden veroorzaakt die angst of depressie veroorzaken

Het onderbewustzijn bekijkt voortdurend alle binnenkomende gegevens om te bepalen of er iets gevaarlijks in onze omgeving is, inclusief eventuele “gevaarlijke” gedachten of gevoelens. Recente onderzoeken hebben aangetoond dat de hersenen op dezelfde manier reageren op emotionele gevaren als op fysieke gevaren.

Als iemand gewond raakt, brengen de hersenen ons in een gedwongen rust- en hersteltoestand. Zoals beschreven door Gracely en Schweinhardt (2015) en Noakes (2011), hebben onze hersenen het vermogen om krachtige symptomen van vermoeidheid, pijn, depressie en angst te veroorzaken als reactie op het gevaarsignaal.

Het is gebruikelijk dat een milde stressor in het volwassen leven significante symptomen veroorzaakt als de stressor gerelateerd is aan een eerdere stressor, met name een uit de kindertijd. Verwaarlozing of gebrek aan liefde door een ouder kan pijn in de kindertijd veroorzaken die later in het leven kan worden getriggerd door een schijnbaar milde interactie. Een dergelijk patroon treedt op omdat het emotionele geheugen permanent is en pijn in de vroege kinderjaren een reservoir van emotionele pijn creëert. In de loop van ons leven kan deze emotionele pijn in de loop van de tijd toenemen wanneer nieuwe emotionele pijn optreedt, vooral wanneer deze vergelijkbaar is met de eerdere. Later in het leven kan ons lichaam gemakkelijk reageren op een schijnbaar kleine emotionele stressfactor, zoals het niet krijgen van een bepaalde positie, conflict met een collega of baas, het krijgen van een kind of trouwen, aangezien die huidige stressfactor in ons onderbewustzijn verband houdt met al onze eerdere emotionele problemen. Dit proces verklaart waarom een ​​grote emotionele pijn in de kindertijd mogelijk geen symptomen veroorzaakt, terwijl een kleine stressfactor later in het leven ernstige angst, depressie of pijn kan veroorzaken.

De vicieuze cirkel van angst en depressie bestaat eruit dat mensen zich meestal veel angst en zorgen maken over hun symptomen. Deze angst en zorgen gaan vaak gepaard met frustratie en overmatige focus op de symptomen, plus het besteden van veel tijd en moeite om ze op te lossen. Helaas geven deze reacties de hersenen feedback dat deze sensaties ondraaglijk, eng en eerlijk gezegd gevaarlijk zijn. Die boodschap wordt op zijn beurt doorgegeven aan de hersenen, waardoor de symptomen alleen maar toenemen.
Elke keer dat je angst, depressie of pijn opmerkt, heb je de mogelijkheid om het gevaarsignaal van de hersenen te verlagen door kalm te blijven, door deze symptomen te tolereren zonder er bang voor te zijn, en door jezelf eraan te herinneren dat je beter zult worden.

Tot zover mijn samenvatting. Wil je een uitgebreidere samenvatting lezen klik dan hier.