Net als in de psychiatrie denk ik dat een bipolaire stoornis het gevolg is van de combinatie van fysieke kwetsbaarheid (aanleg) en kwetsing (psychisch trauma of zelfopoffering). De biologische georiënteerde psychiatrie focust zich echter vrijwel volledig op de kwetsbaarheid en negeert de kwetsing.

Bij kwetsbaarheid denk ik vooral aan genetische geaardheid om te neigen naar uitersten. Evenals aan een bepaalde mate van gepassioneerdheid. Of je door je geaardheid en passie later in problemen komt wordt in mijn visie echter vooral bepaald door de mate waarin je vervreemd bent geraakt van je natuurlijke, essentiële zelf, dus door kwetsing.

Kwetsing is het gevolg van psychisch trauma of zelfopoffering. Je hebt je mogelijk onvoldoende veilig en gesteund gevoeld of je hebt jezelf deels opgeofferd om je ouders gelukkig te willen maken. Wat ook kan is dat je onbewust de spanningen (trauma’s) van je ouders hebt overgenomen of de spanningen in je familiesysteem.

Voor een kind is het heel moeilijk om heftige emoties zoals angst en intens verdriet te verwerken zonder de accepterende steun van een volwassene. De overlevingskracht in het kind zorgt er dan voor dat de intense energie wordt onderdrukt en zet zich vast in het lichaam en in het onbewuste. Hierdoor ontstaan teruggetrokken, pijnlijke delen in de psyche van het kind.

Om toch het beste van de situatie te kunnen maken ontstaan er naast de teruggetrokken getraumatiseerde delen ook overlevingsdelen. Bijvoorbeeld een drang om altijd de controle te willen behouden. Zo is er in ieder mens een driedeling in getraumatiseerde delen, overlevingsdelen en gezonde delen.

Hoe sterker de getraumatiseerde- en overlevingsdelen, hoe minder gezond ‘zelf’ er over blijft en hoe meer problemen en symptomen iemand zal ervaren.

Vanuit deze visie is de bipolaire stoornis een uitdrukking van het van ‘jezelf’ verwijderd zijn geraakt. Je hebt jezelf verlaten. Je genetische geaardheid is doorgeslagen naar extremen omdat je noodgedwongen bent gaan leven vanuit overlevingsdelen. Daardoor blijft er onvoldoende gezonde ik-kracht over om je passies te beheersen. In plaats dat je als een ruiter het paard van je opvlammende passie kunt berijden en sturen, word je alle kanten op geslingerd en slaat je paard op hol. Met een manie als gevolg.

Deze visie geeft hoop: wat is aangeleerd kan ook weer worden afgeleerd. Emotionele verstoringen kunnen transformeren waardoor je je zwaartepunt kunt verleggen naar je gezonde delen. Je ik-kracht zal toenemen waardoor je het paard van je geaardheid weer kunt sturen.

De weg naar heling is geen gemakkelijke weg. Het is een intensief proces waarin je langzamerhand je overlevingspatronen loslaat en de pijnlijke delen transformeert door ze voelend in je bewustzijn te brengen.

Doordat in de psychiatrie iedereen de mantra van de ongeneeslijke hersenaandoening blijft herhalen en men niet gelooft dat het mogelijk is om van BPS te herstellen worden er vrijwel geen intensieve therapietrajecten aangeboden aan bipolaire mensen.

Binnen de reguliere psychologie en psychotherapie overheerst de noodzaak om te werken met ‘evidence based’ methoden. Hierdoor wordt vooral gewerkt met kortdurende praat therapieën zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en interpersoonlijke therapie (IPT).  Deze therapieën zijn het makkelijkst te bewijzen en het beste in protocollen (stap-voor-stap recepten) te vangen.

Hoewel deze therapieën zeker positief kunnen bijdragen aan het leren leven met de stoornis zal de stoornis hierdoor niet verholpen kunnen worden. Fundamentele transformatie vereist veel meer emotionele diepgang en zal ook langer duren.

In het complementaire veld zijn inmiddels meerdere effectieve, intensieve, diepgaande en holistische therapievormen ontwikkeld. Ze beschouwen de mens in een spectrum vanuit zijn meest beperkte, problematische staat (met psychiatrische symptomen) tot in zijn meest vrije, verlichte staat en bieden een ontwikkelingsweg naar die vrije staat.

Complementaire therapieën worden door de reguliere psychiater en psycholoog helaas volledig genegeerd vanuit angst om voor een ‘zwever’ te worden aangezien en daarmee de carrière op het spel te zetten. Dit is begrijpelijk: het complementaire aanbod is zeer divers en er bevindt zich heel wat kaf onder het koren.

Om een gefundeerde complementaire aanpak te kunnen samenstellen is het nodig dat iemand het complementaire veld kan overzien. Liefst iemand die in dit veld flink wat ervaring heeft opgedaan en een open blik combineert met een nuchtere geaardheid. Gedreven door de vraag ‘wat kan voor deze unieke persoon op dit moment het meest werkzaam zijn?’ en bereid is verder te kijken dan zijn/haar eigen vakgebied en expertise.

Vanuit eigen ervaring weet ik hoe ernstig het lijden kan zijn. Het is dan ook mijn hartenwens om van betekenis te kunnen zijn voor hen die psychisch lijden en om door te kunnen geven wat ik aan begeleiding, licht en steun heb mogen ontvangen in mijn tocht vanuit het donker naar het licht!